Шартты операторлар және циклдар

Шартты операторлар және циклдар

Бағдарламалауда шартты операторлар мен циклдар - бұл бағдарлама ағынын басқаруға арналған негізгі құралдар.

1. if-elif-else шартты операторы

Шартты оператор бағдарламаға белгілі бір шарттарға байланысты әртүрлі әрекеттерді орындауға мүмкіндік береді.


age = 18
if age < 18:
    print("Сіз әлі кәмелетке толмағансыз")
elif age == 18:
    print("Құттықтаймыз! Сіз кәмелетке толдыңыз!")
else:
    print("Сіз кәмелетке толғансыз")
                        

Салыстыру операторлары:

  • == (тең)
  • != (тең емес)
  • < (кіші)
  • > (үлкен)
  • <= (кіші немесе тең)
  • >= (үлкен немесе тең)

2. while циклы

while циклы белгілі бір шарт орындалғанша кодты қайталайды:


counter = 0
while counter < 5:
    print(f"Санауыш: {counter}")
                    counter += 1
                        

Бұл мысалда:

  • Цикл counter 5-ке жеткенше жұмыс істейді
  • Әр қадамда counter бір санға артады
  • += операторы counter = counter + 1 дегенді білдіреді

3. for циклы және range() функциясы

for циклы тізім элементтері бойынша жүруге немесе белгілі бір рет қайталауға арналған:


# Тізім элементтері бойынша жүру
fruits = ["алма", "алмұрт", "банан"]
for fruit in fruits:
    print(fruit)

# range() функциясын қолдану
for i in range(5):  # 0-ден 4-ке дейін
    print(i)
                        

range() функциясының үш түрлі қолданысы бар:

  • range(n) - 0-ден n-1-ге дейінгі сандар
  • range(start, stop) - start-тан stop-1-ге дейінгі сандар
  • range(start, stop, step) - start-тан stop-1-ге дейінгі сандар, step қадамымен

Практикалық тапсырмалар

  1. Тапсырма 1: Жас калькуляторы

    Пайдаланушының жасын сұрап, оған сәйкес хабарлама шығаратын бағдарлама жазыңыз

    
    age = int(input("Жасыңызды енгізіңіз: "))
    if age < 18:
        print("Сіз әлі жассыз")
    else:
        print("Сіз ересексіз")
                                    
  2. Тапсырма 2: Жұп сандар

    1-ден 100-ге дейінгі жұп сандарды шығаратын цикл жазыңыз

  3. Тапсырма 3: Факториал есептеу

    Пайдаланушы енгізген санның факториалын есептейтін бағдарлама жазыңыз

Қосымша ресурстар